TEMAT: Holendrowanie

Ze zjawiskiem tym w zasadzie chyba wszyscy mieliśmy lub mamy do czynienia. Czy jednak znamy genezę powstawania tego zjawiska?

W zasadzie są chyba dwa aspekty holendrowania.

Pierwszy to właściwości samego skrzydła. W krótki i prosty sposób definicję holendrowania i przyczyny powstawania podał Henryk Doruch w „Niebezpieczne stany lotu lotni i motolotni"

Cyt.:
Tak potocznie nazywa się niewłaściwe zachowanie się skrzydła podczas lotu z dużą prędkością polegające na samoistnym przechylaniu się i odchylaniu od kierunku lotu na przemian to w jedną, to w drugą stronę.
Do stanu tego dojść może podczas holowania lotni za motolotnią lub podczas próby szybkiego obniżenia wysokości lotu. Ze względu na duże siły poprzeczne na sterownicy, przeciwdziałanie pilota okazuje się nieskuteczne. Wyjściem z tej trudnej sytuacji jest zmniejszenie prędkości lotu, zaś profilaktyką - zwiększona ostrożność przy dużych prędkościach.
Przyczyną tej skłonności skrzydła jest przewaga stateczności poprzecznej nad kierunkową. Eliminuje się ją przez zmniejszanie wzniosu skrzydła lub poprawę naprężenia pokrycia lotni.

Czy jednak przyczyny są tak proste do zdefiniowania? Czy gdyby tak było zjawisko pojawiałoby się w nowszych skrzydłach lotniowych?

Drugi aspekt sprawy to PIO. Czyli Pilot-Induced Oscillations.
Są doświadczeni piloci, których zdaniem zjawisko to jest w zdecydowanie większej części powodowane nieumiejętnym pilotażem. Brak wyczucia w sterowaniu, czy jak ktoś mówił (mi ) bardziej dosadnie, sterowaniem subtelnym jak obsługa cepa , większość pilotów prowadzi do oscylacji z którymi nie mogą sobie poradzić. Zrzucają winę na właściwości skrzydła. Z czasem wylatanych godzin jednak przestaje to stanowić problem. Są piloci, którzy nabierają umiejętności nie wywoływania tego stanu lotu szybciej, a inni długo borykają się z tym problemem. Często jednak bywa tak, że nawet doświadczeni piloci w swoim pierwszym, drugim holu w sezonie doświadczają tego stanu lotu. Szybko jednak, często niemal automatycznie „łapią” na nowo, o co chodzi i jest OK przez resztę sezonu.

No właśnie jestem ciekaw Waszych doświadczeń i opinii w tej kwestii.
Wina skrzydła, czy wina pilota?

Zjawiska oscylacji doświadczyłem kiedyś jeszcze w czasie kursu latając na bardzo łatwej lotni "Magic IV". Najdziwniejsze jest to, że człowiek robi wszystko żeby wyrównać lot a wcale się tak nie dzieje. I może właśnie najlepszym sposobem na wyrównanie lotu jest zaprzestanie jakichkolwiek działań poza bardzo lekkim ściągnięciem sterownicy. Sam jestem ciekawy czy oscylacja poza nieprzyjemnymi odczuciami może doprowadzić do jakiegoś stanu niebezpiecznego np. tzw. przewrotki.

Odnośnie holendrowania to tak się akurat zdażyło, że ostatnio rozmawiałem o tym ze swoim instruktorem. Tutaj chyba jedynym wyjściem jest zmniejszenie prędkości. Jedak zdarzają się sytuacje w których zmniejszenie prędkości wydawałoby się zupełnie nie wskazane np. podczas wciągnięcia w chmurę. Wtedy każdy próbując uciekać, odruchowo ściąga sterownicę żeby zwiększyć opadanie i mimo woli wprowadza lotnię w stan holendrownia (osobiście tego doświadczyłem). Jednak w sytuacji kiedy już stracimy widoczność ziemi i nasza lotnia zacznie holendrować na sutek zbyt dużej prędkości, możemy bardzo szybko stracić jakiekolwiek poczucie kierunku lotu, a to jest bardzo nieprzyjemne odczucie.
Inną kwestią jest natomiast to, że dobra lotnia nie powinna holendrować nawet przy dużych prędkościach.

Michalo - z mojego doswiadczenia uciekajac z chmury nalezy isc na gazie ,ale musisz wyjsc z kokonu - ( w szybownictwie otworzyc hamulce aerodynamiczne ! w lotniarstwie osiagamy to samo poprzez wyjscie z uprzezy ) postawic sie jak do ladowania a nogi zaplesc, a nie trzymac w rozkroku jak poczatkujacy pilot. Zaplecione stopy ( Tomas Pellicci ) powduja ,ze cialko pieknie obwisa a nie majta na boki . Tak dodatkowo zapobiegamy holendrowaniu ( Giren ). To poprawia sterownosc lotni . Zmeczone dlonie mozesz zaplesc pod sterownice aby odkwasic miesnie no i kierujemy sie na sloneczna czesc chmury -majac nadzieja ,ze pieklo sie szybko zakonczy.

Edytowany przez: piotrolot, w: 2008/12/01 22:41

Edytowany przez: piotrolot, w: 2008/12/01 22:42

Oczywiście, że trzeba lecieć tak szybko jak to tylko możliwe jednak nie przekraczając prędkości przy której tracimy stateczność lotni.
Jednak nie słyszałem o tym, że wychodzenie z kokonu w takiej sytuacji jest dobrym rozwiązaniem. Zastanawiam się czy w pozycji pionowej można się rozpędzić do równie dużej prędkości jak w pozycji horyzontalnej, mam wątpliwości? Co prawda w pozycji pionowej możemy zwiększyć opadanie, jednak w chmurze to już nam niewiele pomoże bo noszenia mogą przekraczać 10m/s i jedynm wyjściem jest zwiększenie prędkości.

Z własnego doświadczenia wiem, że najważniejsze jest przed wciągnięciem w chmurę ustalenie najbliższego krańca i kierowanie się na niego utrzymując kierunek,walczenie ze wznoszeniem jest bez sensu ,ja miałem 18 m\\s .Tylko wydostanie się na bok z chmury może nas uratować

z mojego doswiadczenia uciekajac z chmury nalezy isc na gazie ,ale musisz wyjsc z kokonu - postawic sie jak do ladowania...

Przepraszam... eee a w jakim celu?
Zwiększone opadanie - ok , ale już Michał słusznie zauważył tak niewielką skuteczność w przypadku silnych noszeń. Obniżenie o kilkanaście (???) centymetrów środka ciężkości - po co?

...postawic sie jak do ladowania a nogi zaplesc, a nie trzymac w rozkroku jak poczatkujacy pilot. Zaplecione stopy ( Tomas Pellicci ) powduja ,ze cialko pieknie obwisa a nie majta na boki . Tak dodatkowo zapobiegamy holendrowaniu ( Giren )...

A może wyjaśnij jaki wpływ ma wyjście z kokonu na holendrowanie??????? Tylko jeśli można prosić uzasadnienie fizyczne zjawiska?

Holendrujesz-zmniejsz prędkość. Tak mi zawsze tłumaczono i tak staram się robić.

Najdziwniejsze jest to, że człowiek robi wszystko żeby wyrównać lot a wcale się tak nie dzieje. I może właśnie najlepszym sposobem na wyrównanie lotu jest zaprzestanie jakichkolwiek działań poza bardzo lekkim ściągnięciem sterownicy

No i właśnie trudno moim zdaniem jest zaprzestać jakichkolwiek działań skoro powiedzmy ok 80 kg bardziej lub mniej wiotkiej masy ( )dynda na pojedynczej taśmie. Jak bardzo "majtamy" się na tym naszym "powrozie", widać dopiero jeśli masz kamerę i sam siebie nagrasz:laugh: . Każdy taki ruch to zmiana położenia masy. Na ile jest to zmiana znacząca ? Sam nie wiem, ale nie można powiedzieć, że da się nic nie robić.

Piotrolocie, porównanie lotni do szybowca chyba nie jest zbyt trafione, w obu przypadkach sterowanie odbywa się na dwa różne sposoby (aerodynamicznie i przemieszczeniem środka ciężkości). W szybowcach masz trochę więcej przyrządów, możesz wejść w bardzo ostry lot nurkowy i rozpędzić się do prędkości mocno powyżej 100km/h (może nawet 200) i otwieranie hamulców jest niepotrzebne. Gdzieś czytałem że otwarcie hamulców przy zbyt dużej prędkości może je uszkodzić, a zbyt ostre wejście w zakręt na wysuniętych hamulcach może doprowadzić do korkociągu.
Ja raczej pozostanę przy swoim i z kokonu będę wychodził tylko przy lądowaniu, gdzie rzeczywiście dodatkowe 1-1,5m/s opadania może czasem pozwolić nam zmieścić się na lądowisku.

porównanie lotni do szybowca chyba nie jest zbyt trafione, w obu przypadkach sterowanie odbywa się na dwa różne sposoby

Michał zgadza się, ale Piotrolotowi chodziło o to żeby po prostu "popsuć" doskonałość. Oczywiście Piotrze my twą intencję zrozumieliśmy i bez dopisywania do wypowiedzi na czerwono wielkimi literami, po wyrażonych przez nas wątpliwościach.
Nie mówię że to idiotyczny sposób. Nie ma idiotycznych sposobów. Są tylko skuteczne lub nie.
Wydaje mi się jednak że gdyby to był jakiś sposób to już lepiej byłoby wyrzucić spadochronik hamujący, bo jednak pozycja pionowa w moim kokonie i myślę że większości z nas, jest mało wygodna w sytuacji gdy trzeba mocno zasterować. Trudno mi sobie ponadto wyobrazić, że wchodząc w chmurę tracę ok 4-5 sek. na wyłażenie z kokonu. W tym czasie przy noszeniu tylko 10m/s pokonujesz 40-50 m w PIONIE!.

OK ale może bardziej w temacie holendrowania?

Swoją drogą taki wątek też mógłby pojawić się na forum.

W temacie napiszę jeszcze tak.
Miałem okazję pogadać z dwoma pilotami na temat mojej lotni. Obaj latali na tym modelu. Obaj są zdecydowanie bardziej doświadczeni niż ja będę za parę lat. Obaj są podobnego zdania. Twierdzą (w sporym uproszczeniu), że wina za holendrowanie (przy puszczonej windzie) zdecydowanie bardziej obciąża pilota niż sprzęt.

Zacząłem grzebać na forach za oceanem i rzeczywiście niektórzy podzielają taka opinię. Dlatego staram się dociec jakie jest Wasze zdanie i czy jeśli jest tak rzeczywiście to w jakim stopniu można to opanować.
Problem jest już czysto hipotetyczny bo badyl teraz lata jak mu każe . Jakoś się dotarliśmy .
On mnie dźwiga, a ja go nie zmuszam do holendrowania , ale ciekawi mnie samo zjawisko i przyczyny rzeczywistego powstawania.

Panowie popychacie dyskusje na "mine ". Juz na poczatku powiedziano dlaczego " szmatolot " holendruje.
Po pierwsze latanie w chmurach jest zabronione bo nie jeden juz tam zginol! Kiedy szybowiec dostaje zezwolenie w Strefie na lot chmurowy to musi byc wyposazony w zakretomierz , a o innych instrumentach nie wspomne. Wiec nie dokrecajmy pod podstawa kiedy " klaki " nas " smyraja "
Jak juz dalismy sie ..... bo stajemy sie chytrzy na tych pare metrow w pionie , to podaje Wam sposob co w panice i zwatpieniu robic . Slyszalem juz w czoraj od mojego Przyjaciela ze czytal gdzies na forum o facecie ktory dal sie wciagnac w chmury na Atosie. Tam wykonal kilka petli zupelnie o tym nie wiedzac. Calosc okazala sie po wywolaniu GPS-a
Wiec nie wnikam dlaczego konstruktorzy popiepszyli geometrie lotni i zaczyna ona holendrowac . Chce sie z Wami podzielic co robic aby opuscic chmure. Jak widzicie na moich fotach od pwenego czasu ( lot Brazilem Wojtka w chmurach ) latam z busola analogowa . Posiadam instrumenty elektroniczne ale roza wiatrow w plynie w tak duzej cebuli swietnie zastepuje " sztuczny horyzont ". Te wszystkie patenty dzialaja do pewnego momentu a potem pomaga juz tylko = patrz na fote ponizej

[/size]
Edytowany przez: piotrolot, w: 2008/12/02 09:24

Edytowany przez: piotrolot, w: 2008/12/02 09:25

Piotrek trochę przewrażliwiony jesteś. Wybacz ale to, że ktoś się z tobą nie zgadza wcale nie znaczy, że "popycha dyskusje na Ciebie" (cokolwiek to znaczy )
Uważam że twój pomysł na ucieczkę spod chmury jest dla mnie dziwny i z pewnością go nie zastosuje, bo nie widzę sensu i tyle. Bez podtekstów.

I proszę Cię jeśli masz coś na temat holędrowania to dawaj.
Chłopie zostaw juz te chmury
Przecie zima idzie

Pozdrawiam serdecznie (również bez podtekstów )