Przewodnik uzytkownika po Miedzynarodowym Systemie Punktacji
Punktcja GAP zostala stworzona dla CIVL przez
Gerolf Heinrichs - Angelo Crapanzano - Paul Mollison
Ideą było, stworzenie sprawiedliwego systemu punktacji, łatwy do adaptacji w każdych zawodach wiek na świecie, dla lotniarstwa i paralotniarstwa, którego filozofia jest zrozumiała dla pilota, niezależnie od matematycznej złożonosci.
Aby porównać różne zadania w ramach zawodów i zaadoptować punktacje dla lotniarstwa lub paralotniarstwa, dla różnych miejsc, poziomu pilotów i filozofii zadań, przed zawodami kierownik zawodów ustala pewne Nominalne Parametry:
Dystans Nominalny: minimalny dystans zadania, którego punktacja powinna wynosić 1000 punktów. ( W Alpach dla zawodów lotniowych sugeruje się dystans 50-70km, dla paralotniarstwa 30-50km). Jeśli dystans zadania jest mniejszy od Dystansu Nominalnego, dzień będzie prawdopodobnie miał małą wartość w punktacji. Nie ma kar dla dystansu zadania, który jest dłuższy niż Dystans Nominalny, tak długo jak zadanie skutkuje równym rozmieszczeniem pilotów wzdłuż wyznaczonego zadania.
Również nie będzie kar jeśli Dystans Nominalny ustalono krótszy, tak długo, jak długo zajełoby pilotom pokonanie tego dystansu w racjonalnym czasie.
Co oznacza "racjonalny czas" jest wyjaśnione w dalszej części.
Dystans Minimalny: dystans przyznany dla każdego pilota, który startuje.
Jest to dystans, poniżej którego jest bezcelowym pomiar osiągów pilota. Długość tego dystansu powinna wynosić co najmniej 1/10 Dystansu Nominalnego. (W Alpach sugerowany dystans dla zawodów lotniowych lub paralotniowych to 8-10 km).
Parametr Dystansu Minimalnego ustala się dla przypadku: jeśli pilot ma zamiar skapitulować, nie będzie kuszony by lecieć do następnego lądowiska, aby wyprzedzić grupę pilotów. Nie jest wskazane z punktu widzenia, bezpieczeństwa, zwózki lub właścicieli ziemi by zachęcać pilotów do prób przedłużania lotu, kiedy wyraźnie zostali pokonani w tym dniu przez kiepskie warunki pogodowe lub kiepski lot.
Nominalna Ilość na Mecie: jest to procentowa ilość pilotów na mecie, którą Dyrektor zawodów życzyłby sobie mieć przy dobrze dobranym zadaniu. (Dla zawodów międzynarodowych sugeruje się 20-30%)
Czas Nominalny: Czas odpowiadający danemu Dystansowi Nominalnemu. Jest to najkrótszy czas zadania, poniżej którego zadanie powinno być lekceważone.
Powinien być traktowany jako czas potrzebny najszybszym pilotom do pokonania Dystansu Nominalnego. (Dla zawodów narodowych w Alpach, generalnie sugeruje się co najmniej 2 godziny). Nie ma kary dla najszybszego pilota, który potrzebuje więcej czasu na ukończenie zadania.
Rozmieszczenie Nominalne: jest bezposrednia konsekwencja pierwszych trzech parametrów oraz maksymalnego dystansu lotu w danym zadaniu.
Na wykresie jest przedstawiona zasadność wyłożonego dystansu.
Proszę zapamiętać:
Aby wyznaczyć sprawiedliwie zadanie w zawodach, powinniśmy oczywiście mieć pilotów na mecie, jak również, muszą pozostawać w powietrzu wystarczającą ilość czasu, by mieć możliwość podejmowania szeregu odmiennych decyzji, co pozwoli na wyłonienie najlepszych pilotów z tych dobrych.
Jeśli pilot osiągnie metę wykorzystując tylko dwa kominy termiczne, nie koniecznie będzie to dobry test umiejętności.
W takim przypadku mógł być wiatr w plecy i wysoka podstawa chmur i dlatego zadanie może mieć aż 100km długości lub tylko 100 km długości. W takim wypadku najlepszy czas może być nadal zbyt krótki i dzień będzie nisko punktowany z powodu czynnika Czasu Nominalnego. W tym przypadku, piloci mieli wąski zakres w podejmowaniu decyzji, więc ten dzień nie będzie sprawiedliwym testem ich umiejętności.
Ważne by pamiętać, że głównie to czas spędzony przez pilotów w powietrzu (podejmowanie decyzji związanych z lotem), separuje różne poziomy ich umiejętności.
Układaj zadania, które zabiorą rozsądną ilość czasu i nie mają trudnego odcinka na początku. Dobre zadanie, będzie wymagać od pilotów podejmowania wielu decyzji w powietrzu, a piloci którzy nie osiągną mety , będą lądować równomiernie wzdłuż trasy.
Jak dobrać parametry?
Parametr Dystansu Nominalnego, jest to minimalny dystans, którego wynikiem będzie, dobre zadanie warte 1000 punktów. Dystans Nominalny wiąże się z Czasem Nominalnym, więc te dwa parametry muszą być rozważane razem.
Jeśli dystans zadania jest mniejszy niż Dystans Nominalny, taki dzień będzie prawdopodobnie nisko punktowany. Nie jest złą konkurencja, która jest dłuższa niż Dystans Nominalny, dopóki z punktacji wynika równomierne rozłożenie pilotów wzdłuż trasy.
Sugerowane odległości nie są obowiązkowe, jako że długość dobrego Dystansu Nominalnego jest zależna od: ukształtowania terenu, pogody i co ważne, poziomu umiejętności pilotów biorących udział w zawodach.
Dystans minimalny jest odległością którą, zwykle pilot pokona z łatwością, wznosząc się ponad start i szybując swobodnie. Nie powinien być krótszy niż 1/10 Dystansu Nominalnego.
Nominalna Meta zależy od filozofii zawodów: jeśli są to czysto przelotowe zawody, gdzie nie ma mety, parametr ten powinien wynosić 0%. Kiedy zawody są czysto, wyścigiem do mety, gdzie od każdego z zawodników oczekuje się dotarcia do mety każdego dnia, parametr może zostać ustawiony na 100%.
Parametry Nominalne nie mogą być zmieniane w trakcie zawodów, aby byly sprawiedliwe a wyniki poprawne.
Współczynnik Termiczności Dnia
Współczynnik Termiczności Dnia wacha się pomiedzy 0 a 1 i określa jak bardzo dzień zawodów sprzyja ocenie umiejętności pilota. Jest to uzyskane przez pomnożenie trzech wspólczynników ważności: Waga Startu, Waga Dystansu i Waga Czasu.
Współczynnik Wagi Startu
Współczynnik zależny procentowo od liczby pilotów, którzy wystartowali.
Warunki startu mogą być niebezpieczne, lub w inny sposób niekorzystne. Jeśli znaczna część pilotów na startowisku uważa, że dzień nie jest wart ryzyka, wtedy piloci którzy wystartowali nie dostaną pełnej liczby punktów.
Jest to mechanizm bezpieczeństwa. Na przykład: jeśli wszyscy piloci wystartują Współczynnik Wagi Startu jest 1, gdy tylko 20% pilotów zgłosi się na startowisku, Wspólczynnik Wagi Startowiska spada do około 0,1.
Wspólczynnik Wagi Dystansu
Jest to współczynnik zależny od stosunku pomiedzy aktualnym rozmieszczeniem pilotów wzdłuż zadanej trasy, a Nominalnym (rozmieszczenie oczekiwane dla danych Nominalnych Parametrów).
Obszar dodatni na wykresie podnosie Wspólczynnik Wagi Dystansu (max =1) podczas gdy ujemny obszar obniża wartość tego współczynnika.
Jeśli mamy nierównomierne rozmieszczenie pilotów wzdłuż trasy (np. piloci odpadli, burza, albo obszar o słabym noszeniu), znaczy to, że dzień był termicznie słaby i szczęście, lub przypadek mógł mieć znaczący wpływ na wyniki. W takim wypadku punktacja dnia będzie obniżona by dać pechowym pilotom możliwość nadrobienia.
Miej na uwadze:
Jeśli ustawimy zadania, które są dłuższe niż Dystans Nominalny, to wartość dnia nie będzie obniżona z powodu Współczynnika Wagi Dystansu, w wypadku gdy mniej pilotów (procentowo) osiągnie metę niż Nominalna Meta, tak długo, dopóki założony procent pilotów przeleci wystarczającą odległść. Brzmi to nie precyzyjnie, ale osoba układajaca zadania powinna próbować wytyczać trasy, które są rozsądne na dany dzień i wykonalne dla pilotów. Jeśli każdy z pilotów wyląduje u celu, musisz postawić pytanie: czy to był właściwy sprawdzian umiejętności (prawdopodobnie był, jeśli najlepszy czas i przebyty dystans przelotu był wystarczająco długi).
Jeśli żaden nie doleci do mety, czy była to nieodpowiednia trasa, ale pomimo tego nadal dobry test umiejętności pilotów? Również możemy mieć przypadek, gdzie trasa zadania, która jest krótsza niż Dystans Nominalny, ma Współczynnik Wagi Dystansu równy 1. Zdaży się to wtedy, gdy większy procent pilotów pokona większą część trasy, ale w tym przypadku, ciągle mamy praktycznie obniżenie wartości ponieważ będzie mały rozrzut pomiędzy punktacją pilotów.
Współczynnik Wagi Czasu
Współczynnikzależny od Czasu Nominalnego i najlepszego czasu ukończenia zadania.
Jeśli najlepszy czas ukończenia części prędkościowej jest dłuższy niż Czas nominalny , wtedy Wspólczynnik Wagi Czasu jest zawsze równy 1.
Jeśli najlepszy czas jest zbyt krótki, taki dzień nie jest najprawdopodobniej dobra miara umiejętności pilotów, ponieważ nie mają zbyt wiele czasu na podejmowanie decyzji.
Miej na uwadze:
Potrzebny jest rozsądny zestaw Nominalnych Parametrów, jak również osoba układająca zadania musi ułożyć rozsądną trasę, żeby zawody były dobre i sprawiedliwe!
Uważnie dobieraj Parametry Nominalne
Nie możesz ich zmienić po rozpoczeciu zawodów!!!
Rozklad Punktacji
Możliwe do uzyskania punkty za każde zadanie (1000 x Współczynnik Termiczności Dnia), są rozłożone na Punkty za Odległość, Punkty za Prędkość, Punkty za Wylot, Punkty za Przylot. Ilość możliwych do zdobycia punktów w zależności od ilości pilotów docierających do Linii Przylotów przedstawia poniższy rysunek.
Z 1000 punktów możliwych za pełnowartościowe zadanie, w przybliżeniu rozkład punktów wygląda następująco, jeśli 25% pilotów przekracza Line Przylotu:
582 - punkty za odległość -Distance Points
293 - punkty za prędkość - Speed Points
73 - punkty za wylot - Departure Points
52 - punkty za przylot - Arrival Points
Organizatorzy mają możliwość ustawić Linię Przylotu (Arrival Line ) i Mety (Goal ) w dwóch różnych miejscach (w rozsądnej odległości od siebie); kto przekroczy Linie Przylotu zdobywa Punkty za Czas (Prędkość + Wylot + Przylot), ale jeśli nie przekroczy Linii Mety, straci 20% swoich punktów za Prędkość.
Piloci którzy chcą wygrać w taki dzień, muszą obliczyć swój finałowy ślizg w taki sposób by nie ryzykować "niedolotu" i lądować przed linia mety.
Ta nowa opcja poprawi bezpieczeństwo i sprawiedliwość punktacji, ponieważ pilot będzie zawsze próbował dotrzeć do Linii Mety, niż raczej utracić 20% swoich punktów za Prędkość.
Jeśli nikt nie ukończy zadania, maksymalnie można uzyskać 900 punktów za Dystans plus 18 punktów za Wylot (Departure), ale oczywiście żadnych punktów za prędkość i przylot (Arrival).
Z takim rozkładem punktów, szybki pilot, który wylądował tuż przed Liną Przylotów, nie jest mocno ukarany w dniu kiedy większość zawodników lądowała w polu.
Organizator może ustalić Linie Przylotu (Arrival Line) i Mety (Goal) w tym samym miejscu.
Tylko piloci z Punktami za Prędkość są brani pod uwagę do obliczenia procentowej liczby pilotów na mecie.
Pamiętaj:
Jeśli dobre zadanie nie daje 1000 punktów, wtedy nie ma to znaczenia tak długo, dopóki mamy rozsądny rozrzut punktowy pomiędzy pilotami. Dzień w którym rozrzut jest mały, będzie miał mniejszą wagę, przy końcowej punktacji w świetle punktów zwyciężcy.
Punktacja Odległości Pilota
Jedna połowa całkowitych Punktów za Odległość jest przypisana równolegle do dystansu przebytego, druga połowa punktów jest przypisana z uwzględnieniem trudności pokonanych kilometrów.
W celu pomiaru trudności względnej każdego kilometra, bierzemy pod uwagę liczbę pilotów, którzy wylądowali na przestrzeni kolejnych kilometrów.
Według tego systemu oceny, każdy kilometr ma inną wartość, zależnie od względnej trudności (np. pod wiatr i z wiatrem), jest łatwo pilotowi ocenić wartość, ponieważ zależy to od liczby pilotów, którzy wylądowali w danym miejscu.
Przyklad graficzny:
Zauważ, że nachylenie wykresu jest bardziej strome, nad obszarem, gdzie większość pilotów wylądowała, a mniej strome zaraz za nim. Istnieją dwa powody:
- Z powodów bezpieczeństwa (i zwózki), nie chcemy zachęcać pilotów by latali tylko poza grupa.
- Jeśli samotnie wylądowałeś gdzieś w terenie, prawdopodobnie miałeś kłopoty tuż przed, a następnie szybowałeś jakiś czas przed lądowaniem.
Pamiętaj!
Jeśli przelecisz łatwą część zadania, gdzie nikt nie wyląduje, otrzymasz tylko połowę punktów przyznanych za kilometr, w porównaniu do starego, liniowego systemu punktacji.
Ocena Prędkości Pilota
Punkty za Prędkość są przypisywane pilotom w funkcji Najlepszy Czas i Czas Pilota. Powolni piloci otrzymają zero punktów za prędkość, jeśli ich czas lotu jest dłuższy niż Najlepszy Czas plus pierwiastek kwadratowy z Najlepszego Czasu. (Czasy mierzone w godzinach).
Najlepszy Czas = 1h
80% Punktowanego Czasu = 1:05
50% Punktowanego Czasu = 1:21
Czas nie Punktowany = 2h
Najlepszy Czas = 2h
80% Punktowanego Czasu = 2:08
50% Punktowanego Czasu = 2:30
Czas nie Punktowany = 3:24h (3.4 godziny)
Najlepszy Czas = 3h
80% Punktowanego Czasu = 3:09
50% Punktowanego Czasu = 3:37
Czas nie Punktowany = 4:42h (4.7 godziny)
Najlepszy Czas = 4h
80% Punktowanego Czasu = 4:11
50% Punktowanego Czasu = 4:34
Czas nie Punktowany = 6h
Zapamiętaj!
Kto doleci do Linii Przylotu, ale nie do Mety, traci 20% swoich punktów za prędkość.
Pamietaj!
Jeśli Współczynnik Czasu wyniesie zero, wtedy w krótkim zadaniu powolni piloci dostaną raczej zero Punktów za Prędkość i dlatego utworzy się grupa pilotów z tą samą ilością (albo bardzo podobną) punktów za dzień. W przypadku dłuższego zadania, tym samym pilotom i tak zabrakło by czasu, aby dolecieć do mety, więc pozbywamy się tej oczywistej anomalii.
System oceny próbuje rozwiązać ten problem, ale oczywiście ważne jest by ułożyć zadanie, które wymaga od pilotów pozostawania w powietrzu przez rozsądną, długość czasu.
Bonus Pilota Prowadzącego
Znany lepiej jako "Premia Porannego Ptaszka" ;), ma na celu zachęcić pilotów do startu wcześnie i nagrodzić ryzyko związane z byciem w czołówce.
Ten bonus jest jedyną zmianą od czasu GAP2000 i ma zadanie dokładniej nagradzać pilotów, którzy prowadzą, wykorzystując lepiej wcześniejszą część dnia ( nie marnując użytecznej termiki, oczekując na starcie). Teraz piloci otrzymają punkty nawet lądując przed Linią Przylotu.
GAP2002 (jeśli zastosowany w połączeniu z Compe-GPS 4.03 lub nowszą wersją) bierze pod uwagę zapis trasy GPS wszystkich pilotów, którzy wystartowali i oblicza Wspólczynnik Prowadzenia (Leading Coefficient (Lc) przez porównanie obszaru zawartego pomiędzy każdym Śladem Lotu (track log) i Linią Startową (np. linią poziomą przechodzącą przez Najwcześniejszy Czas Startu, z pośród pilotów, którzy ukończyli Zadanie (Część Prędkościową).
Jeśli inne programy są używane do sprawdzenia poprawności zapisów trasy GPS, wtedy dla każdego pilota, tylko linia prosta od Startu do LInii Przylotu może być rozważana, ale oczywiście, wyniki mogą być mniej dokładne.
Czerwony wystartował pierwszy, ale Niebieski był pierwszym pilotem który przekroczył Linię Przylotu (Arrival Line);
Żółty prowadził przez dłuższy czas, lecz nie doleciał. Brązowy był najszybszy (w ten sposób dostanie więcej Punktów za Szybkość), jednak wystartował późno; wolał mieć pilotów przed sobą, by pokazali mu termikę, co spowoduje, że dostanie mniej Punktów za Wylot.
Jeśli pilot wyląduje gdzieś wzdłuż trasy (żółty, turkusowy) lub jego Ślad Lotu (TrackLog) zostanie zakłócony/przerwany (Czerwony). Zapis jego trasy lotu jest zakończony, jak pokazują przerywane linie. Pilot lądując przed celem, byłby mniej ukarany i nawet mógłby zdobyć całość Punktów za Wylot, jeśli prowadziłby przez dłuższy czas.
Jeśli pilot (Turkusowy), startuje przed Linią Startu (Start Line), jego Współczynnik Prowadzenia (Leading Coefficient) jest obliczany od linii poziomej przechodzącej przez jego własny Czas Startu (Start Time).
Pilot który najlepiej wykorzystuje wczesną porę dnia (np. Niebieski (TrackLog), który zakreśla najmniejszy obszar), otrzymuje wszystkie dostępne Punkty za Wylot (Departure Points), podczas gdy pozostali otrzymują punkty zgodnie z tym samym wzorem zastosowanym do Punktów za Prędkość (Speed Points) z tego samego powodu.
Jeśli zadanie (Task) w powyższym przykładzie jest w pełni wartościowe (full value) i 30% pilotów osiągneło Linie Przylotu (Arrival Line), wtedy Niebieski otrzyma wszystkie dostępne 81 Punktów za Wylot, Żółty 50 punktów (pomimo ze wylądował wcześniej, ale prowadził przez długi czas), Czerwony otrzymuje 45 ponieważ wystartował wcześnie, jednak był powolny: Brązowy dostaje wszystkie Punkty za Prędkość (Speed Points), ale otrzymuje tylko 18 Punktów za Wylot (Departure Points), ponieważ wystartował bardzo późno; Turkusowy dostaje 0 punktów, pomimo, że wystartował wcześnie, był zdecydowanie zbyt powolny.
Pamiętaj:
Nawet jeśli pilot nie dotrze do Linii Przylotu (Arrival Line), otrzyma kilka Punktów za Wylot (Departure Points), jeśli rozpoczął dość wcześnie, był wystarczająco szybki i lądował wystarczająco blisko Linii Przylotu (Arrival Line).
Nawet jeśli dwóch pilotów wystartowało i przybyło na Linie Mety z tymi samymi czasami, Punkty za Wylot (Departure Points) nadal będą inne, zwłaszcza jeśli jeden z pilotów prowadzi przez większość trasy, w porównaniu do drugiego.
Bonus Przylotu Pilota (Pilot Arrival Bonus)
Bonus Przylotu Pilota jest przyznawany w celu nagradzania pilotów za ściganie się do Linii Przylotu (Arrival Line), jest punktowany tylko za przekroczenie Linii Mety.
Pierwszy pilot który ukończy Odcinek Prędkościowy (Speed Section) otrzymuje maksymalną ilość Punktów za Przylot (Arrival Points), podczas gdy inni otrzymują punkty odpowiednio do pozycji przybycia. Ostatni pilot zawsze uzyska minimum 20% dostępnych Punktów za Przylot (Arrival Points).
Przyklad:
3 pilotów na Mecie
Przyklad:
10 pilotów na Mecie
Przyklad:
25 pilotów na Mecie
Pamiętaj:
System Bonusów Wylotu i Przylotu (Departure and Arrival), ma nagradzać pilotów, którzy prowadza. Jeśli prowadzisz, ty podejmujesz decyzje samodzielnie i ponosisz większe ryzyko odpadnięcia lub bycia powolnym. Jeśli podążasz za innymi pilotami, możesz mieć lepszy czas, ale twoja ogólna punktacja będzie niższa od pilota, który przeleciał z tym samym czasem (albo może trochę wolniej), ale leciał przed tobą przez większą część trasy.
-GAP jest zaprojektowany by nagradzać pilotów którzy podejmują decyzje-
Podsumowanie
Punkty pilota, są oczywiście sumą Punktów za Odległość, Punktów za Prędkość plus Bonus Punktów za Wylot i Bonus Punktów za Przylot... I najlepszy pilot wygrywa!!!
System Punktacji GAP nagradza pilotów, którzy podejmują własne decyzje i pozostają przed innymi. Wyczekiwanie na startowisku na lot innych pilotów, podążanie za nimi bezpiecznie i szybko, jest mniej wartościowa taktyką w tym systemie punktacji.
W poprzednich systemach punktacji, najlepszą taktyką na uzyskanie przewagi nad przeciwnikiem było, wystartować kilka minut za nim, następnie go dogonić. Jego najlepszą taktyką było czekać na Ciebie i lecieć razem z Tobą.
Wszyscy zawsze czekali na startowisku, ponieważ musieli podążać wg tej samej taktyki!!!
Z tym systemem punktacji, dobrą taktyką uzyskania przewagi nad przeciwnikiem jest, wcześnie wystartować i lecieć szybko. W ten sposób zmusisz przeciwnika do podjęcia ryzyka bycia "wczesnym ptaszkiem" przed tobą, albo czekać aż większość pilotów będzie w powietrzu dla bezpieczniejszego (rozważniejszego) latania.
Z punktacją GAP2002, nawet jeśli Termiczność Dnia (Day Quality) wynosi 1, zwyciężca automatycznie otrzymuje 1000 punktów tylko jeśli zadanie jest "Wyścigiem do Mety" (Race to Goal).
W określonym czasie zadania, zwyciężca otrzymuje 1000 punktów tylko, jeśli jest najszybszym, byl pierwszym na Linii Przylotu i Mety, jak również wykorzystał najlepiej wczesną część dnia, prowadząc przez większość zadania. Jeśli nikt nie osiągnie Linii Przylotu, maksymalnie dostępnych jest 900 Punktów Dystansu (Distance Points) plus 18 Punktów Startu (Departure Points).
Zauważ, że gdy Termiczność Dnia (Day Quality) = 1 (nawet jeśli zwycięzca nie otrzyma 1000 punktów), nadal jest w pełni wartościowym dniem. Choć zwycięzca nie zebrał największej ilości punktów, które mógł otrzymać, nie ma to wpływu na wynik innych pilotów.
Przyjemnych i bezpiecznych lotów! ;)
Angelo Crapanzano
Tłumaczyli:
Marcin Gil
Dariusz Perenc
